หลายท่านคงเคยได้ยินกาแฟสายพันธุ์อราบิก้า หรือ สายพันธุ์โรบัสต้ากันมาบ้าง แต่ก็มีข้อสงสัยกันต่อๆกันมาว่า มันต่างกันยังไง และมันคืออะไร
จริงๆแล้วถ้าให้ผมเปรียบเทียบกาแฟ มันก็เหมือนผลไม้อย่างหนึ่งครับ ถึงแม้จะมีผลลักษณะคล้ายกันแต่รสชาติกับต่างกัน เช่น มะม่วงอกร่องกับมะม่วงพันธุ์เขียวเสวย หรือ ทุเรียนหมอนทองกับทุเรียนก้านยาว
กาแฟก็เช่นกันครับถึงต้นที่เรียกว่ากาแฟหรือ Caffea จะมีมากมายหลายพันธุ์ แต่หากแยกเฉพาะสายพันธุ์หลักที่ในปัจจุบันทั่วโลกนิยมกาแฟทั้งหมดมีทั้งหมด 2 สายพันธุ์ได้แก่ อราบิก้า(C. Arabica) และ โรบัสต้า(C. Canephora)
ด้านรสชาติ
รสชาติทั้งสองสายพันธุ์มีจุดเด่นที่ต่างกันครับ
กาแฟสายพันธุ์อราบิก้า จะมีจุดเด่นที่มีความหอมและหวานมากกว่า อันเกิดจากองค์ประกอบของน้ำตาลและกรดอินทรีย์ตามธรรมชาติในเมล็ดที่มีมากกว่า พอน้ำตาลและกรดอินทรีย์โดนความร้อนที่ได้จากการคั่วถึงจุดหนึ่งทำให้เกิดสารใหม่ทำให้มีกลิ่นหอมออกมา
กาแฟสายพันธุ์โรบัสต้า จะมีจุดเด่นที่สารต้านอนุมูลอิสระและคาเฟอีนที่มากกว่า ซึ่งเป็นสารอินทรีย์ที่ก่อให้เกิดรสชาติขม และจุดเด่นในเรื่องของความเข้มข้นของน้ำกาแฟที่มาจากน้ำมันที่สกัดออกมา ทำให้สัมผัสเวลาดื่มมีความเข้มข้นมากกว่า เหมือนเวลาเรากินนมเพิ่มมันเนยกับพร่องมันเนยครับ
ปริมาณคาเฟอีน
ปริมาณคาเฟอีนของกาแฟอราบิก้า มีสัดส่วนประมาณ 1%
ปริมาณคาเฟอีนของกาแฟโรบัสต้า มีสัดส่วนประมาณ 2-3%
แหล่งปลูก
ด้านลักษณะภายนอกหากมาจำแนกที่ต้นกาแฟ จะมีความแตกต่างกันที่ชัดเจนในการออกผล กาแฟสายพันธุ์โรบัสต้า (C. Canephora) จะมีดอกที่ไม่สมบูรณ์เพศหรือคือต้องผสมเกสรข้ามต้น แต่อราบิก้าสามารถผสมเกษรได้ในดอกเดียวกัน ทั้งนี้เมื่อเวลาออกผลลักษณะของกาแฟสายพันธุ์ Robusta จะมีผลออกมาเป็นพุ่มกลมๆแต่อราบิก้าจะเป็นก้าน
ลักษณะของเมล็ดกาแฟ
Arabica จะเป็นทรงรี ผิวหน้าค่อนข้างแบน และมีส้นตัดกลางเป็นตัว S
Robusta จะเป็นทรงค่อนข้างกลม ปลายเมล็ดเป็นมุมป้าน ผิวหน้าอูม และมีเส้นตัดกลางเป็นเส้นตรง
ความนิยมในการนำมาเป็นเครื่องดื่ม
ด้วยรสชาติที่มีจุดเด่นที่ต่างกัน การนำมาบริโภคจึงมีความแตกต่างกันเช่นกัน
โรบัสต้า นิยมนำมาแปรรูปเป็นกาแฟสำเร็จรูป เพื่อต้องการคาเฟอีนและมีต้นทุนที่ต่ำกว่า
อราบิก้า นิยมมาบริโภคเป็นกาแฟสดเพื่อให้ได้กลิ่นหอม โดยทั่วไปจะจำหน่ายในราคาที่สูงกว่า
นอกจากนี้กาแฟยังสามารถแบ่งแยกเป็นสายพันธุ์ย่อยๆได้อีก จากการกลายพันธุ์ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของแต่ละแหล่งปลูกและการผสมพันธุ์ระหว่างกัน กาแฟสองสายพันธุ์นี้มีความแตกต่างกันอย่างชัดเจนดังนี้เราควรเลือกกาแฟที่นำมาใช้ได้เหมาะสมครับ